Publicaties - gedrukt of online

 

Publicaties in het Nederlands of van Nederlandstalige auteurs
dat zich baseert op, gebruik maakt van of zich verzet tegen 
de mimetische theorie van René Girard:
boeken, artikelen, scripties, dissertaties, recensies, papers, colleges ...

- mail aanvullingen naar de Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. -

 

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z



A

Achterhuis, Hans Het rijk van de schaarste (Utrecht: Ambo, 1988).
--, Met alle geweld: Een filosofische zoektocht (Rotterdam: Lemniscaat, 2008). 
--, "Begeer niet wat de buurman heeft", internet-titel "Wij zitten gevangen in onze jacht op rijkdom", Trouw, 23 februari 2012.
--, "Begeren" uit 10 geboden revisited, Studium Generale, 2014 (video).

Altena, Patrick, "Het gelaat van de rivaal: Girards hypothese bezien door een Levinasiaanse bril", in: Lascaris en Weigand (1992), 33-42.

Anckaert, Luc, "Logos en geweld. Girard over de Griekse en de joods-christelijke lectuur", Ethische Perspectieven. Nieuwsbrief van het Overlegcentrum voor Christelijke Ethiek 5 (1995): 4, 163-170.




B

Beek, Wouter van (red.), Mimese en geweld. Beschouwingen over het werk van René Girard (Kampen: Kok Agora, 1988).

Beliën, Paul,"Naar de wortels van maatschappij en cultuur. R. Girard, ‘La violence et le sacré’", Streven (1974-10): 986 - 997.
--, "De evangelies leggen het geweld bloot. De interpretatie van René Girard", Streven (1974-11/12): 1087-1096.

Biebuyck, Benjamin, "Hermeneutiek van de openbaring. René Girards Shakespeare - Het schouwspel van de afgunst", Documenta: Tijdschrift voor theater 14 (1996) (4): 229-251.

Biessen, Leon, "Vondels Lucifer en René Girard", Streven 57 (1990), februari 1990: 423-432.

Bladel, Louis van "Geweld, religie, cultuur en christendom volgens René Girard", Streven 48 (1980): 10 - 25.
Herdrukt in: Christelijk geloof en maatschappijkritiek (Antwerpen/Amsterdam: De Nederlandsche Boekhandel, 1980): 93-116.

Borg, Meerten ter, "René Girard en de begeerte", Intermediair 23: 4 (1987).

Brouwer, Aart, De oermoord op prinses Diana, De Groene Amsterdammer, 16 december 1998.

 


C

Claassen, Rutger, Het eeuwig tekort. Een filosofie van de schaarste (Ambo, 2004).




D

Dancet, Joost, Doen wat je zelf wil. Essays over identiteit, nabootsing en geweld.

Debergh, Gwennie "Afscheid in mineur: Hugo Claus en René Girard", Bibliografie van de Literaire Tijdschriften in Vlaanderen en Nederland, juni 2003.

Delbeke, Geert "Ontmoeting met René Girard", De Vloer, 2000.

Delver, Jannet, "René Girard en Lady Di", In de marge (1998).

Dijn, Herman de, Hoe conservatief is het christendom? Bijdragen. International Journal in Philosophy and Theology 66 (2005): 20-36.

Douwes, Arnold, "Girard en de Diakonia",  in: Lascaris en Weigand (1992), 75-88.

Dros, Lodewijk, "Er zit meer achter de roof van een Rolex dan het horloge alleen", Trouw, 12 augustus 2022.
(Interview met Joachim Duyndam)

Duyndam, Joachim, "René Girard: mimetische theorie en schuldige kennis" in: De Filosoof, 20-23.

 


E

Eeckelen, Kevin Van, Waanzin en werk van Friedrich Nietzsche. Ondertitel: De verklaring van Nietzsches denken vanuit de door René Girard geëxpliciteerde wetten van het mimetisme, gekaderd in een bredere analyse van de moderne anti-cultuur.

Egmond, Aad van, "Het einde van de religie: René Girard vergeleken met Dietrich Bonhoeffer en Karl Barth",  in Lascaris en Weigand (1992), 43-55.

Elias, Michael, "René Girard", in: Kritisch Denkerslexicon (red. H. Achterhuis, J. de Visscher en J. Sperna Weiland), 18 pp. (Alphen aan de Rijn: Samson, 1987, herziene versie 2002).
--, "Mimesis als metaforische referentie", in: Jan Noordegraaf en Roel Zemel (red.), Accidentia. Taal- en letteroefeningen voor Jan Knol (Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU, 1991), 67-75.
--, "De satan van René Girard", In de marge 3 (2001): 2-9.
--, De cultuur van "Ik ben lekker stout' (Lezing VU, 2008).

Elias, Michael, en Lascaris, André (red), Rond de crisis, Parthenon, 2011.

Elsen, Johan en Tony De Smul, "Van mythe tot roman. Een perspectief op de evolutie van het verhaal", in: in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.), René Girard. Het labyrint van het verlangen (Kapellen: Pelckmans, Kampen: Kok Agora, 1996), 50-66.




G

Ganzevoort, Ruard, "De geweldadige aard van de religie", Theologisch Debat 1: 1 (2004): 5-14.

Girard, René, zie:  Oeuvre, Nederlandse vertalingen.
--, "Mythologie, geweld en christendom", in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.), René Girard. Het labyrint van het verlangen (Kapellen: Pelckmans, Kampen: Kok Agora, 1996), 13-30.

Goedegebuure, Jaap, "Waarom huilden we over Diana? Het mythisch substraat in fictie en werkelijkheid", in Weigand (2001), 26-36.
--, "Het mythische substraat. Verhaalpatronen in de Nederlandse literatuur van de twintigste eeuw." Oratie Universiteit Leiden (2006).

Groot, Ger, "Zelfs liefde is tweedehands. Filosoof Rene Girard over Shakespeare en de kracht van de mimese". NRC Handelsblad, 24 november 1995.
--, "Mensen zijn tweedehands". Gesprek met René Girard", in: Ger Groot, Twee zielen (Nijmegen: SUN, 1998), pp. 59-76.
--, "Ontrouw, overspel en jaloezie", De Groene Amsterdammer, 9 maart 2002.
--, "Waarom is afgunst zo goed?", Trouw, 14 februari 2008.

 


H

Haar, Gerda van de, "Over 'Mystiek lichaam' (1986) van Frans Kellendonk", Chroom Digitaal 2000.

Haas, Marya C. de, "Aan geweld valt niet te ontsnappen: De theorie van de Franse denker René Girard zou het mysterie in Donna Tartts 'De verborgen geschiedenis' wel eens kunnen ophelderen", HN-magazine, 11 juni 1994: 30-33.

Haas, Wim de, "De meester en zijn leerlingen", in: Lascaris en Weigand (1992), 109-118.
--, Verhaal als opvoeding. Narrativiteit in pedagogisch perspectief. Dissertatie Vrije Universiteit (Kampen: Kok, 1999). 

Heidendal, Guido, "René Girard en de natuurwetenschappen", in: Lascaris en Weigand (1992), 13-20.

Heijden, Chris van der, "De dolende ridder en andere voorbeelden. René Girard en de navolging als cultuuruiting", Vrij Nederland (7 maart 1987).

Hettema, Theo, "Theologisch spreken tegen het geweld", Theologisch Debat 1: 1 (2004): 15-23.

Heumakers, Arnold, "Subtiel als een slopershamer", De Volkskrant (9 januari 1987).

Heuts, Leon, "Bijna net als wij; de wortels van vreemdelingenhaat", Filosofie Magazine 7 (2006).

Hoogsteder, Nancy, "Het model als obstakel in Franz Kafka's Die Verwandlung en Das Urteil", in: Weigand (2001), 37-55

Maarten Huygen, "Tijdens de Internationale Week van Diversiteit wordt intolerantie ritueel uitgedreven", NRC Handelsblad, 7 juli 2007. [zie ook reactie Gil Bailie [ingezonden brief] Opmerkingen bij debat over geweld en religie, NRC Handelsblad, 18 juli 2007.

 


J

Janssen, P.E.L., Geweld als oorsprong van de samenleving. Over de cultuurtheorie van René Girard (Helmond 1991: Wibro dissertatiedrukkerij).

 


K

Kaptein, Roel, "Oorsprong en toekomst van de cultuur", Wending 38 (1983), 680-87.
--, "Mimese en zondebok: enkele consequenties van Girards werk", in Van Beek (1988), 13-27.
--, "Maatschappelijk opbouwwerk in Noord-Ierland",  in: Lascaris en Weigand (1992), 165-73.
--, Op zoek naar Zijn. Een antropologie (Belfast: Corrymeela Press, 1997).

Kaptein, Roel, en Lascaris, André, "Kunnen wij zonder zondebok?", Schrift 97 (1985): 1-40.

Kaptein, Roel, en Tijmes, Pieter, De ander als model en obstakel. Een inleiding in het werk van René Girard (Kampen: Kok Agora, 1986).

Keukelaere, Simon de, "Leergedrag, empathie en geweld: zelfde oorsprong?", BLIND, februari 2006.
--,"What Is Deviated Transcendency? Woolf's The Waves as a Textbook Case", Contagion Volume 12, Issue 1 (2006).

Kirkegaard, Hugh en Wayne Northey, "De zedendelinquent als zondebok", vertaling van The sex offender as scapegoat (Emory College).

Kleinholte van Os, Mariska, "Geweld, seks en religie. Over Wolkers' 'De wet op het kleinbedrijf' en René Girard", Vooys 19: 4 (2002): 208-16.

Knibbeler, Lily, Samenvatting Saving the city. Ambiguities in ancient Greek crisis management. Dissertatie Leiden, 2005.

 


L

Lange, Frits de, "Différence. Achtergronden bij René Girard", Gereformeerd Theologisch Tijdschrift (1987) 192-225.
--, "Het offer van jezelf of van een ander? Een wereld van verschil".
--, Girard wordt teruggefloten, recensie, Hervormd Nederland, 4 september 1993.

Lascaris, André, "Het dilemma van de navolging", De Bazuin (15 augustus 1980).
--, "De visie van René Girard op de bijbel en geweld", Schrift 97 (1985): 3-9.
--, Uitzicht voor een oude wereld (Kampen: Kok Agora, 1987).
--, Advocaat van de zondebok. Het werk van René Girard en het evangelie van Jezus (Hilversum: Gooi en Sticht, 1987).
--, "Mensenrechten en geweld", Clara Meijer-Wichmann Lezing (Amsterdam, 10 december 1988).
--, "Naar een klas zonder zondebok", Jeugd en samenleving 21 (1991): 710-717.
--, "Protestanten en katholieken in Noord-Ierland", in: Lascaris en Weigand (1992), 153-64.
--, Het Soevereine Slachtoffer (Baarn, 1993).
--, "Hans Achterhuis over het geweld", recensie van Met alle geweld: Een filosofische zoektocht (Rotterdam: Lemniscaat, 2008).
--, preek op 20 september 2009 uitgesproken voor de Dominicaanse Gemeenschap te Huissen bij zijn vijftigjarig professiefeest.

Lascaris, André en Weigand, Hans (red.) , Nabootsing. In discussie over René Girard (Kampen: Kok Agora, 1992).

Latré, Stijn en Guido Vanheeswijck, Dionysus of de gekruisigde. Friedrich Nietzsche versus René Girard over de kern van het christendom (Kapellen: Pelckmans, 2001).

Leopold, Martijn, "René Girard en het Oedipuscomplex", in: Lascaris en Weigand (1992), 89-97.

Logie, Ilse, "Argentinië, een romantisch misverstand. Mimetische drijfveren in de Argentijnse maatschappij en literatuur", in: in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.), René Girard. Het labyrint van het verlangen (Kapellen: Pelckmans, Kampen: Kok Agora, 1996), 67-91.

Luijf, Reginald en Pieter Tijmes, "Het gewicht van de wereld", in: Lascaris en Weigand (1992), 136-52.

 


M

Maene, Stijn, "Het proces van Kafka: een mimetische interpretatie" (2002).
--, Kleine Psychopathologie (z.j.).
--, Achever Clausewitz. Een bespiegeling (CDW voordracht, 3 oktober 2008).

Marres, René, "Over de interpretatie van De donkere kamer van Willem Frederik Hermans", DBNL 2005.

E. Mathijs en B. Mosselmans, "Van Daedalus tot Pymalion: Kunst en Mimesis in het antropometrische stadium", Tijdschrift voor filosofie 60: 3 (1998), 521-53.
--, "René Girard, het zondebokmechanisme en het denken van Aristoteles", De Uil van Minerva. Tijdschrift voor Geschiedenis en Wijsbegeerte van de Cultuur 14: 3 (1998): 179-94.

Meganck, Erik, "Modern geweld: hemels of werelds?", Streven - 84(2017), pp. 409 - 418.

Meer, Bob van der, De zondebok in de klas (Den Bosch: KPC, 1988).

 


N

Neckebrouck, Valeer, "Een wetenschappelijke basis voor de uniciteit en universaliteit van het christendom? - De godsdienstantropologie van René Girard", Communio 2009 (1).

 


O

Oosterling, Henk, "Een wereld van verschil: Over zingeving en (spi)ritualiteit in postmoderne tijden" in: A. Lascaris (red.), Scherven brengen geluk. Identiteit en geloven in een wereld van verschillen. Nijmegen/Zoetermeer, pp. 13-32.

Otten, Willem Jan, "René Girard", in: Waarom komt u ons hinderen? (Amsterdam: Van Oorschot, 2006), 58-67. 
 


P

Pelckmans, Paul, "René Girard voor de spiegel van Shakespeare",  Streven (oktober 1990): 543-550.
--, "René Girard en de val van satan", Streven (juni 2000): 493-502.
--, "De zondebok als romantische leugen. Over The scarlet letter", in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.) (1996), 92-118. 
--, "René Girard voltooit Clausewitz", Streven (maart 2008): 230-41.

Pelckmans, Paul & Guido Vanheeswijck (red.), René Girard. Het labyrint van het verlangen (Kapellen: Pelckmans, Kampen: Kok Agora, 1996).

Populier, Jan, God heeft echt bestaan. Met René Girard naar een nieuw mens- en wereldbeeld (Tielt: Mimesis, 1993).

 


S

Schaberg, Johan, "Begeerte en afgunst" (over Ik zie Satan vallen als een bliksem), Ode 37.
--, "Pesten op de parlementsvloer", NRC Handelsblad 3 maart 2007.

Schoffeleers, Mathijs, "De zieke als zondebok: Gebedsgenezing en politiek in Zuid-Afrika", in: Lascaris en Weigand (1992), 119-135.

Schogt, Merel, "De wreedheid van kinderen", Blind! 2 (2004).

Schuurman, Warrie, "De cultuurkritiek van René Girard", doctoraalscriptie theologie UU (1986).

Scruton, Roger, "Wat is dat, die joods-christelijke beschaving van ons?", Opinio 33 (31 augustus 2007).

Smulders, Wilbert, "Een stal vol zondebokken. Geweld en begeerte in De tandeloze tijd", Vooys 16:1 (1998), 55-76.
--, "Mandarijnen op zwavelzuur (1964). De kunst als jungle", Literatuur (2000): 346-55.

Stern, Ernst, "Het heilige na het geweld", in: Lascaris en Weigand (1992), 174-78.
--, Wat zal men doen? Een filosofie van de rechten de mens (Amsterdam: Olive Press, 2002).

 


T

Tijmes, Pieter, "We zijn veroordeeld altoos te blijven twisten. Een vergelijking van Max Weber en René Girard", Mens en Maatschappij 4: 60 (1985), 376-89.
--, "De cultuurfilosofie van René Girard"De Uil van Minerva 3:1 (1986).
--, "De romaneske waarheid", Tijdschrift voor Filosofie, 57, Nr. 4 (december 1995), 667-691.
--, "Sacraliteit en schaarste. De dubbele huishouding van de mimese", in: in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.), René Girard. Het labyrint van het verlangen (Kapellen: Pelckmans, Kampen: Kok Agora, 1996), 31-49.
--, "Van literatuur naar wetenschap. René Girards mimese van Don Quichot", Bzzlletin 26:4 (1996-97), 66 - 72.
--, "Signalementen van de moderniteit"De Uil van Minerva  18:1 (2002).

 


V

Van Coillie, Geert, Mimese, geweld en differentie. Een antropologische lectuur van de Oud-Griekse en joods-christelijke logos. Dissertatie Katholieke Universiteit Leuven (2005).
--, "Homerus' gedicht over het geweld. Simone Weil en René Girard", Ethische Perspectieven. Nieuwsbrief van het Overlegcentrum voor Christelijke Ethiek 15 (2005): 2, 115-120.

Van Heeswijck, Guido, "Girard bekent kleur", Streven 62 (1995): 392 - 398.
--, "Hoe gelukkig is de schizo? Dubbels en demonen in het werk van Gerrit Komrij", in: Pelckmans & Vanheeswijck (red.) (1996), 119-132. 
--, "De romaneske waarheid bij René Girard", Tijdschrift voor Filosofie 59 (1997): 89-101.
--, "De ambivalentie van het moderne subject bij René Girard en Charles Taylor", in: Stefaan E. Cuypers e.a. (red.), Charles Taylor: een mozaïek van zijn denken (Kapellen: Pelckmans, 1997), 105-157.
--, "René Girard en de illusie van de onmiddellijkheid", Filosofie 11 (2001): 2, 2-8.
--, "De plaats van René Girard in de hedendaagse filosofie", Filosofie 11: 4 (2001): 6-15.
--, "Elke mens heeft een God of een afgod: de visie van René Girard op religie en christendom", in P. Jonkers (red.), God in Frankrijk: zes hedendaagse Franse filosofen over God (Budel: Damon, 2003), 67-93.
--, "Idolen en demonen bij Umberto Eco: een girardiaanse analyse van 'Het eiland van de vorige dag'", in: L. Jansen (red.),  Idolen en demonen: gelegenheidsbundel Dag van de Filosofie (Tilburg: UvT, 2004), 151-69.
--, "Vijandige broers, verloren zonen: halfweg tussen ethische bewustwording en mythische vergelding: de precaire positie van de tragedie volgens René Girard", in: (Paul vanden Berghe e.a., red.), Tragisch: over tragedie en ethiek in de 21ste eeuw (Budel: Damon, 2005), p. 43-85.
--, René Girard, Dominicanen.tv, 2014 (video).

Veelen, Cees van, Van verre vrienden en een goede God? Een studie naar de uitleg van het bijbelboek Job [pdf] (Eersel, 1990).

Velthoven, Paul van, "Secularisten maken van religie een nieuwe zondebok", Trouw, 12 juli 2007.
--, Op zoek naar een nieuwe tolerantie", Friesch Dagblad, 17 juli 2007. 

Vergote, Antoon, "René Girards absolute theorie", Tijdschrift voor Filosofie 58 (1996): 128-41.

 


W

Weigand, Hans, "Narcisme en de overgang van mimese naar bemiddeling", in: Lascaris en Weigand (1992), 98-108.
--, Na-apers en zondebokken. Over waarheid en leugen in de roman (Zoetermeer: ICS/Boekencentrum, 2001).

Welten, Ruud, Inleidend college over René Girard, Vrije Universiteit, Wijsbegeerte en spiritualiteit, 11 mei 2006. 

Wiersinga, Herman, "Was Jezus een zondebok?", Zinweb E-zine (2005).

Woudenberg, R. van, en Zijlstra, A., "Waarheid en leugen bij René Girard"Radix 13 (1987): 66-79.
 


Z

Zonnenberg, Luc, "De mimetische theorie en de ontwikkelingen in het onderwijs", Beteronderwijsnederland.nl 2005.