Eerste Girardlezing door Hans Achterhuis
- Gegevens
Naar aanleiding van zijn nieuwste, samen met Nico Koning geschreven boek De kunst van het vreedzaam vechten, zal de bekende filosoof Hans Achterhuis op 14 november een publieke lezing verzorgen aan de Vrije Universiteit. De titel van de lezing is Geweld is geen optie!
In 2011 werd Hans Achterhuis uitgeroepen tot Denker des Vaderlands, een rol die hij tot 2013 heeft vervuld. Hij publiceerde verschillende boeken, o.a. over geweld, over techniek en utopie, en over schaarste. Naast filosofen als Hannah Arendt, Ivan Illich en Michel Foucault heeft hij zich ook in belangrijke mate laten inspireren door het werk René Girard. De theorie van Girard speelt ook in het nieuwste boek een prominente rol.
De lezing van Hans Achterhuis, die zal plaatsvinden op 14 november op de Vrije Universiteit Amsterdam, zal de eerste zijn in een reeks van Girardlezingen die jaarlijks zullen worden georganiseerd door de Stichting Girard Studiekring en de Vrije Universiteit (VU Connect). Kijk hier voor meer informatie.
COV&R 2014 in Duitsland
- Gegevens
De volledige titel van COV&R 2014 luidt:
"Battling to the End" 1914-2014
The Escalation of Violence and Victimization
René Girard and Jean-Luc Marion
De conferentie zal in het teken staan van de Eerste Wereldoorlog, die dit jaar precies een eeuw geleden begon. Voor velen is het met name deze oorlog welke openbaarde wat voor een enorme omvang het menselijke geweld kan aannemen. Speciale aandacht zal uitgaan naar Girards laatste werk Battling to the End (Achever Clausewitz) waarin hij het spoor van deze “openbaring” verder terugtraceert naar onder andere de Frans-Duitse oorlogen in de 18e en 19e eeuw en het werk Vom Kriege van Pruissisch generaal en militair theoreticus Carl von Clausewitz.
In het aangezicht van de mogelijkheid tot totale vernietiging wijst Girard op de noodzaak van een “andere vorm van rationaliteit”, een andere manier van denken die niet meer gestuurd wordt door mimetische rivaliteit en de mogelijkheid van ongelimiteerde escalatie. De raakvlakken die hierin blijken te bestaan met het denken van Jean-Luc Marion en diens “reductie van de gave” vormen het hoofdthema van COV&R 2014. Op internet zijn diverse lezingen te vinden van Jean-Luc Marion, die op de conferentie ook zelf aanwezig zal zijn.
COV&R 2014 zal dit jaar plaatsvinden van 21 tot 24 juli (let op – dit is van maandag tot en met donderdag) in het Bildungszentrum Kardinal-Döpfner-Haus in het Beierse plaatsje Freising, niet ver boven München. Voorstellen voor presentaties kunnen tot 15 maart worden ingediend. Aanmelden is mogelijk vanaf 3 maart. Kijk voor meer gedetailleerde informatie op de website van COV&R 2014.
Informatie ANBI-status
- Gegevens
Sinds 1 januari 2014 zijn stichtingen en instellingen die de ANBI-status genieten verplicht een aantal gegevens op hun website te vermelden. Voor de Stichting Girard Studiekring kan deze informatie hier gevonden worden.
ANBI staat voor Algemeen Nut Beogende Instelling. De mogelijkheid om giften van de belasting af te trekken wordt onder andere bepaald door de verhouding van het bedrag dat aan giften is uitgegeven tot het inkomen als geheel. Om giften in aanmerking te laten komen voor belastingaftrek dienen de instellingen waaraan geschonken is de ANBI status te hebben.
Introductie Mimetische Theorie in Tilburgse Zomerschool
- Gegevens
In de Zomerschool van de Tilburgse Universiteit is een introductiecursus over de Mimetische Theorie opgenomen onder de titel Deceit and Desire: René Girards Mimetic Theory, an introduction. De mimetische theorie heeft een sterk interdisciplinair karakter en kent toepassingsgebieden zo verschillend als theologie, filosofie, antropologie, psychologie, literaire studies en – met de ontdekking van spiegelneuronen – ook de biologie. Het interdisciplinaire karakter van de Mimetische Theorie zal in deze cursus nadrukkelijk aan de orde komen.
Vanuit de Girard Studiekring en de internationale organisatie Imitatio is er in het recente verleden tweemaal (2010 en 2012) met groot succes een 14-daagse zomerschool georganiseerd. Dit succes was niet in het minst te danken aan de contacten die vanuit de Girard Studiekring onderhouden worden met internationale kopstukken in de wereld van de verbreiding van de Mimetische Theorie, zoals daar zijn: James Alison, Paul Dumouchel, Sandor Goodheart, Mark Anspach, Benoît Chantre en Nicolaus Wandinger.
Cursusleider Hans Weigand is werkzaam in de systeemtheorie aan de Tilburgse Universiteit. Hans Weigand is ook de vervaardiger van de Nederlandse vertaling van René Girards eerste grote studie onder de titel De romantische leugen en de romaneske waarheid – een Nederlandse titel waarin de woorden van de oorspronkelijke Franse titel letterlijk bewaard bleven. De Engelse vertalers hebben daar niet in kunnen slagen, en hebben Girards eersteling vertaald met Deceit, Desire and the Novel – een frase die een eigen leven is gaan leiden – zoals aan de titel van de cursus te zien is.
De cursus richt zich op studenten met minimaal twee jaar opleiding in een relevante discipline. Het maximum aantal deelnemers van de cursus bedraagt 20. Voor verdere details: kijk op de cursuspagina van de Tilburgse Universiteit.
In gesprek met Hans Achterhuis & Nico Koning
- Gegevens
Dat hij een grote belangstelling kende voor het werk van René Girard heeft Hans Achterhuis al diverse keren laten blijken. In het boek dat hij in deze dagen samen met Nico Koning aan het samenstellen is wordt de rol die Girard te spelen heeft nog prominenter dan in eerdere werken naar voren gebracht. Achterhuis en Koning wagen het om de intellectuele geschiedenis van Europa te laten centreren rond een viertal ernstige “krenkingen” waarin wij mensen worden gedwongen uit ons eigen middelpuntsdenken weg te trekken. Girard staat met zijn mimetische begeerte, de ontmaskering van de illusie van onze autonomie, de gedachte dat wij niet in het bezit zijn van hetgeen waar we naar streven of begeren – in het schrijven van Achterhuis & Koning gerangschikt naast andere grote desillusionisten als Kant, Copernicus of Freud.
Achterhuis & Koning hebben de Girard Studiekring met betrekking tot het boek onder handen om feedback gevraagd, hetgeen resulteerde in een extra bijeenkomst, welke plaatsvond op 10 oktober 2013. Aan deze bijeenkomst was per email een discussie voorafgegaan waarin naast de genoemde "krenkingen" thema’s als – epistemologische diepgang, een eventuele verbondenheid met een Verlichtings-ideologie en de visie op Girards katholicisme– aan bod kwamen.
De discussie zoals deze op de bijeenkomst plaatsvond is te complex om in een paar woorden samen te vatten, maar toch viel moeilijk aan de indruk te ontkomen dat zich een debat ontspon tussen meer trouwe Girardianen en meer kritische Girardianen. Waarbij meteen de vraag opgeworpen kan worden: zijn de trouwe Girardianen dan niet kritisch? En zijn de kritische Girardianen dan niet trouw?
Een van de belangrijkste theoretische draaipunten in dit alles is de manier waarop René Girard de apocalyptische aankondigingen in het Nieuwe Testament au sérieux neemt. De “openbaring” is voor Girard het gegeven dat de zondebok onschuldig is, en deze openbaring brengt met zich mee dat het middel waarmee mensengemeenschappen zich van oudsherre tegen mimetische escalaties hebben weten te beschermen haar werkzaamheid verliest. Girard brengt een logische consistentie aan in het Bijbelse apocalyptische en trekt dit in alle ernst door naar de huidige tijd.
Hans Achterhuis en Nico Koning zijn zeker niet de enige denkers die niet in dergelijke apocalyptische gevolgtrekkingen mee willen gaan. Voor hun nieuwe studie zijn ze op zoek gegaan naar vormen van geweldsbeteugeling die buiten het soms nogal stringent christelijke schema van Girard vallen. Zij benadrukken hoezeer onze huidige wereld verschilt van veel gewelddadiger tijden in het verleden en merken onder andere op dat de kans dat wij in onze tijd persoonlijk door geweld om het leven zullen komen kleiner dan ooit is.
Voor meer inzicht in deze, voor hard core Girardianen nogal optimistisch aandoende visie zullen we de publicatie van het boek van Achterhuis & Koning in 2014 moeten af wachten.