De Mimetische Studies geprofileerd in Nidesh Lawtoo's Girardlezing
Kijk hier voor een opname van de Girardlezing.
Op 28 november 2024 werd aan de Universiteit van Leiden de vijfde Girardlezing gehouden onder de titel The Urgency of Mimetic Studies: From Imitation to (New) Fascism. Nidesh Lawtoo, inmiddels auteur van een hele reeks boeken, waarbij (Nieuw) Fascisme en Homo Mimeticus dit jaar in een Nederlandse vertaling zijn verschenen, liet daarbij zijn licht schijnen over het grote aandachtsgebied rondom de oude Griekse term 'mimesis'. Met de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen nog vers in het geheugen, bracht Lawtoo naar voren hoe in de daaraan voorafgaande politieke campagnes veel meer speelt dan alleen de argumenten die in de debatten op tafel komen. Om deze beter in beeld te krijgen zijn juist in onze tijd - waarin we met nieuwe media te maken hebben, en waarin in democratische landen (nieuw) fascistische politici steeds meer grip op het electoraat lijken te krijgen - de mimetische studies van groot belang.
Door de nadruk te vestigen op deze 'mimetische studies' kan er een contrast geschapen worden met de noemer 'mimetische theorie' waaronder het denken van René Girard bekend staat. In zijn lezing gaf Lawtoo te kennen dat hij de vraag 'wat zijn de mimetische studies?' ook aan ChatGPT had voorgelegd. Het antwoord dat daaruit naar voren kwam, een tekst waarin Girard ook genoemd werd, was niet slecht maar een helder onderscheid tussen 'mimetische studies' en de 'mimetische theorie' kon door ChatGPT vooralsnog nog niet gemaakt worden.
Eenvoudig gezegd wordt in de 'mimetische studies' geprobeerd de notie 'mimese' over de hele breedte en door de hele geschiedenis heen te doordenken. Terwijl Girard eerder een denker is met een theorie met specifieke thema's, zoals religie, begeerte en geweld. Hoewel Girard in dialoog gaat met tal van denkers, is het toch in de mimetische studies dat we een meer systematische doorloop (of 'genealogie') van de geschiedenis van de mimese aantreffen, een geschiedenis die helemaal teruggaat op Plato en Aristoteles, en die ook een aantal belangrijke denkers uit de 19de eeuw omvat, zoals Gabriel Tarde en Friedrich Nietzsche. De denkers die vooral figureren in de eerste helft van de 20ste eeuw zijn Roger Caillois en Georges Bataille, en de dominante aanwezigheid in de tweede helft van de 20ste eeuw is dan René Girard, alhoewel we in Lawtoo's werk ook de nodige aandacht vinden voor tijdgenoten van Girard als Jacques Derrida en Philip Lacoue-Labarthe.
Een aantal hedendaagse denkers die door Nidesh Lawtoo bij de 'mimetisch studies' zijn betrokken zijn onder andere William E. Connolly, Jean-Luc Nancy, Edgar Morin, Jane Bennett en Adriana Cavarero, waarvan er een aantal ook online bij de lezing aanwezig waren. Op de website van het ERC project Homo Mimeticus is meer informatie te vinden over deze en andere hedendaagse intellectuelen die de mimetische studies helpen vorm te geven. Hoewel Lawtoo in de lezing duidelijk een aantal punten heeft genoemd waarin de mimetische studies van de theorie van Girard verschilt, is de houding tegenover Girard niet polemisch maar constructief en is er eerder sprake van accentverschuivingen dan van belangrijke tegenstellingen